Ruim 8,5 miljoen bezoekers bekijken jaarlijks 35.000 kunstvoorwerpen. Maar wat blijkt? Dat is slechts 10% van het totale kunstbezit van het beroemde Parijse museum! Negentig procent van de kunstvoorraad van het Louvre krijgt dus niemand te zien.
(tekst: Wim Meijer)
Op 8 november 1793, gingen voor de eerste keer de deuren van Het Louvre open voor het publiek. Dat is vandaag letterlijk ‘op de kop af’ 225 jaar geleden. En dan hebben we het over de ‘kop’ van Koning Lodewijk XVI. Die rolde voor een ‘goede zaak’ want het Louvre is nu het meest bezochte museum ter wereld met 35000 tentoongestelde kunstvoorwerpen, alleen… er liggen er ook nog driehonderdduizend in de kelders van het voormalige Palais Royal.
Het is een wonderlijk te zien hoe zelfs de grootste cultuurbarbaar gedurende een buitenlands tripje opeens transformeert tot een kunstcriticus in spé en in ieder museum zijn of haar voetsporen achterlaat. Ook ik vorm geen uitzondering op die regel. Terwijl ik in eigen land de musea vaak onbewust voorbijloop alsof het slechts stukjes stadsdecor zijn, verandert dit zodra ik mij buiten onze landsgrenzen begeef. Dan opeens lijkt de kunst mijn wereld, alhoewel ik mijzelf wel betrap op een zekere onwennigheid. Maar ook daarin sta ik niet alleen, want lopend door het Louvre zie ik hele kuddes mensen zich voortbewegen met meer aandacht voor hun iPhone dan voor de kapitale en eeuwenoude kunst voor, naast, boven en onder hen.
35000 kunstvoorwerpen
Natuurlijk moet ik nu niet alle museumbezoekers over één kam scheren. Want er zijn volop museumgangers die echt alle tijd en ruimte nemen om al die kunstindrukken op zich in te laten werken. Alleen is het aanbod in het Louvre zo enorm, dat het bijna onvermijdelijk is dat er een soort van vervlakking optreedt in de kunstbeleving. Wil je ieder kunstwerk in het Louvre de aandacht geven die ’t toekomt, dan kun je dagen, zo niet weken doorbrengen tussen de muren van dit voormalig Koninklijke Paleis. In het Louvre worden namelijk in totaal ongeveer 35000 objecten tentoongesteld.
Venus, Mona Lisa en nog veel meer
De meeste kunststukken zijn Europese schilderwerken en beeldhouwwerken. Daarnaast is er is veel Egyptische, Oosterse, Griekse en Romeinse kunst en een afdeling met met Objets d’Art, waar allerlei voorwerpen worden tentoongesteld zoals klokken, meubels, porselein, wandtapijten en dergelijk. Ondanks die enorme hoeveelheid tentoongestelde kunst, komen de meeste bezoekers toch primair voor de superbekende kunstwerken, zoals de Venus van Milo, de Nike van Samothrake, de Stervende Slaaf van Michelangelo en natuurlijk Leonardo da Vinci’s Mona Lisa.
8,5 miljoen bezoekers
Het zijn deze kunstvoorwerpen die er voor een groot deel debet aan zijn dat jaarlijks rond de 8,5 miljoen mensen het Louvre bezoeken, en daarmee het Louvre het best bezochte museum ter wereld maken, en de op één na (Disneyland) best bezochte toeristische trekpleister van de Franse hoofdstad. Parijs zonder het Louvre is volstrekt ondenkbaar. Dat geldt voor de toekomst en dat lijkt ook zo voor het verleden. Want het Louvre is ook een van de oudste musea ter wereld.
Residentie als museum
Op 8 november 1793 stelde de Franse revolutionaire overheid het Louvrepaleis voor de eerste keer open voor het publiek als museum. Dit gebeurde nadat in januari van dat jaar de laatste Franse Koning Lodewijk XVI was onthoofd. Tot die tijd had het Louvrepaleis dienst gedaan als residentie van de koning.
Omdat de elkaar opvolgende koningen gedurende een periode van maar liefst 300 jaar veel kunst hadden verzameld en ondergebracht in het Koninklijke Paleis, was er bij de opening van het paleis als museum al een indrukwekkende collectie kunst te bewonderen.
Gedoneerde kunst
Doordat met deze openstelling kunst niet langer uitsluitend toegankelijk was voor de bovenste klasse, kreeg het tentoonstellen in het Louvre ook voor kunstenaars een enorme (publiciteits)waarde. Het gevolg was dat vooral in de 19e eeuw veel kunstenaars hun werken kosteloos doneerden aan het museum, wat ertoe leidde dat de collectie kunstvoorwerpen van het Louvre te groot werd om nog compleet te kunnen exposeren. De momenteel 35000 geëxposeerde stukken vormen dan ook slechts 10% van de complete kunstcollectie van het Louvre. Het is bijna pijnlijk te horen dat er dus (als je zo rechtlijnig mag rekenen) ergens ruim driehonderdduizend kunstvoorwerpen liggen opgeslagen, onttrokken aan het oog van kunstliefhebbers. En alleen al het feit dat deze stukken ooit door het Louvre zijn geaccepteerd in de collectie doet mij vermoeden dat deze kunstvoorwerpen stuk voor stuk het aanzien dubbel en dwars waard zijn.
Pyramide du Louvre
Door de hele geschiedenis heen, sinds in 1546 de bouw van het Louvrepaleis begon, heeft iedere koning en later president, wel z’n eigen sporen nagelaten in de vorm van een renovatie of een uitbreiding van het museum. De meest recente uitbreiding was de moderne glazen piramide, La Pyramide du Louvre, die als toegang tot het museum dienst doet. De piramide werd in 1989 gebouwd door de Amerikaanse architect I.M. Pei, in opdracht van President François Mitterrand.
Het is wellicht een schone taak voor de zittende President Macron om ook zíjn stempel te drukken op de Franse nationale museumtrots door ervoor te zorgen dat ook al die niet-tentoongestelde stukken een plekje krijgen onder de aandacht van het publiek, in plaats van lichtdicht verpakt in een goed geklimatiseerde ruimte. Kunst bestaat immers primair bij de gratie van het ‘gezien worden’.
Beeldimpressie van het Musée du Louvre
