Met z’n allen voor de buis

Vandaag 24 jaar geleden, op 21 november 1996, werd het eerste Wereld Televisie Forum gehouden, waarbij kopstukken uit de mediawereld bijeenkwamen om de groeiende betekenis van televisie in de wereld te bespreken. Het vormde de aanleiding voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties om 21 november uit te roepen tot jaarlijkse World Television Day.

(tekst: Wim Meijer)

Duivels
Als ik terugdenk aan de eerste dagen van de televisie was lang niet de hele samenleving gemeenschappelijk enthousiast over het nieuwe medium. Anders dan tot dan toe de radio, zou de komst van de televisie niet alleen maar een ‘goed nieuwsshow’ zijn maar ook een negatieve invloed kunnen hebben op mensen, en op jongeren in het bijzonder. Sommige geloofsverkondigers spraken zelfs over het ‘in huis halen van de duivel’.

Een stukje geschiedenis van hoe de TV naar Nederland kwam

Venster naar de wereld
Toegegeven, behalve een bron van informatie en een venster naar de wereld, heeft de televisie ook heel wat gewelddadigheid binnen ons gezichtsveld gebracht. Maar in principe was het natuurlijk zo dat we vanaf dat moment alleen maar dingen te zíen kregen, die er voorheen al lang waren. En juist dát is iets wat de Verenigde Naties toejuichen: Het feit dat de televisie (uitgaande van de illusie van niet-gekleurde berichtgeving) mensen wereldwijd laat meekijken naar dingen die elders op de wereld gebeuren. Dat kan onrecht betreffen, oorlogen, rampen en ziekten, maar ook de schoonheid van andere landen, volkeren, natuur, culturen, sport, kunst en muziek.

Voor iedereen
Ook de toegankelijkheid van het medium speelt een rol in de waardering van de VN. Ongeacht leeftijd, nationaliteit, sociale status of opleidingsniveau blijkt de televisie een bruikbaar en populair medium. Het feit dat daar nu de computer, tablets en mobiele telefoons zijn bijgekomen doet daar niets aan af. Al zien we wel dat televisie en de nieuwe portable media elkaar steeds meer aanvullen en met elkaar verweven raken.

TV in Nederland
Vanaf het moment dat in Nederland op 2 oktober 1951 de allereerste tv-uitzending de lucht inging kregen we heel wat voorgeschoteld door de keuzeheren uit Hilversum: de eerste tv-journaals (vanaf 1956), actualiteitenrubrieken, Sport in Beeld (vanaf 1959), legendarische kinderprogramma’s zoals Swiebertje,  Dappere Dodo en Pipo de Clown, westernseries zoals Bonanza en Rawhide en krimi’s met Miss Marple, Sherlock Holmes, Hercule Poirot en inspecteur Maigret.

Talkshow
Verder was daar van 1962 tot 1979 de allereerste talkshow: ‘Voor de Vuist Weg’ gepresenteerd door Willem (‘O.’) Duys; een programmaformule die was overgewaaid uit Amerika, waar de Tonight Show’ als sinds 1954 een succes was. Anders dan in Amerika wist Willem Duys met zijn goudvissenkom een gezellig Hollands sfeertje te creëren met volop ruimte voor de meest bijzondere en kleurrijke types van Aage M. tot Lee Towers, Tommy Cooper en de complete familie van de Belgisch-Italiaans zanger Salvatore Adamo.

Zaterdagavond
En dan had je natuurlijk de grote showprogramma’s die, vóór te tijd van de commerciële zenders, vooral waren geconcentreerd op de zaterdagavond en moeiteloos het openbaar leven in Nederland stillegden. Echte troetelkindjes van de zaterdagavond waren halverwege de zestiger jaren Willie en Willeke Alberti met hun ‘Zaterdagavond met Willy & Willeke’ voor de AVRO. De succesformule: de nationale vertedering vanwege de combinatie van vader en dochter. Met hun opeenvolging van duetjes, solo’s, samenspraakjes en populaire gasten uit de artiesten- en sportwereld bonden ze Nederland aan het zwartwitte scherm.

Een van de Acht
En na Willie en Willeke was daar Mies Bouwman. Nadat ze 26 november 1962 al tv-geschiedenis had geschreven als onvermoeibaar presentatrice van de liefdadigheidsactie ‘Open Het Dorp’ bond ze van 1969 tot en met 1973 iedere maand het grootste deel van Nederland aan het scherm met haar programma ‘Een van de Acht’: De show met de lopende band aan het eind en gelijktijdig een podium voor talloze grote artiesten die in het programma voorbijkwamen.

De complete laatste aflevering van ‘Een van de acht’

Laagdrempelig en altijd toegankelijk
Met ‘Een van de Acht’ zitten we nog maar op de 20 jaar tv-geschiedenis. Inmiddels hebben we er al 69 jaar opzitten en is het hele medialandschap veranderd. Tientallen, zo niet honderden zenders, commerciële, niet-commerciële, informatie, entertainment… We kijken al lang niet meer met z’n allen naar één programma of op een vaste tijd. Zoveel smaken, zoveel programma’s en dat op de tijd dat we zelf willen of kunnen kijken. Enerzijds haalt dat wel iets af van het gevoel van ‘saamhorigheid’’, van het als ‘collectief-Nederland’ naar iets kijken en er de volgende dag over praten. Van de andere kant maakt het de tv een instrument wat iedereen op zijn/haar eigen manier en eigen moment beschikbaar is. Een laagdrempelig en altijd toegankelijk venster naar de wereld. De reden, dus, waarom de VN de ‘World Television Day’  in het leven hebben geroepen.

Cookieinstellingen