Onze columnist is lid van de uitstellers. Klinkt dat bekend in de oren? Dan zou je zijn nieuwe stuk moeten lezen. Niet morgen, maar vandaag.
Uitstellen (door: Mick Boskamp)
Ik ken een leuke grap over uitstellen. Maar die vertel ik later. Eerst wil ik het hebben over een vriend die uiteraard anoniem blijft hier. Ik noem hem gemakshalve A.H., omdat veel van wat hij zegt een aha-erlebnis bij me oproept. Laatst vertelde hij dat op zijn bureau al twee weken een brief van de gemeente lag. Ongeopend. Hij wist wat er in die envelop zat. Hij wist dat het een vragenlijst betrof, die – eenmaal ingevuld – veel zorgen zou wegnemen. Maar hij opende de brief niet. ‘Ik ben totaal mesjogge en volslagen van de pot gerukt’, zei hij. ‘Ik ga van alles bedenken wat me maar zo ver mogelijk uit de buurt van die envelop houdt. En als je denkt dat ik relaxt ben als ik voor de zoveelste keer naar de laatste seizoensaflevering van True Detective kijk, think again.’
Ik wist precies waar hij het over had. Uitstellen is te vergelijken met een glas water dat je in je hand houdt. Strek je arm met dat glas voor je uit. Als je gezond en niet invalide bent, is dat een makkie. Maar een half uur later krijg je kramp in je schouder. En na een paar uur trek je het niet meer, omdat het glas water voelt als lood en niet meer te tillen is. Met andere woorden: hoe langer je iets uitstelt, hoe zwaarder het wordt om in de actie te komen.
Ik ben een verslaafde in herstel. Daar kom ik in een volgende column uitgebreider op terug. Inmiddels ben ik zes jaar volledig abstinent van middelen en alcohol en mag ik mezelf ervaringsdeskundige noemen. Daarom weet ik dat veel verslaafden pathologische uitstellers zijn. Uitstellen zou je zelfs een verslaving op zich kunnen noemen. Zo heb ik jarenlang heel veel van mijn werk gehouden. Ik kon er namelijk urenlang ademloos naar zitten kijken. Wat ik als verslaafde nooit heb geweten (of nooit heb willen weten), is dat er in de grote mensenwereld een beloningssysteem bestaat. Een systeem waarbij je eerst de moeilijkste klus doet, de taak waar je het meest tegenop ziet, om jezelf vervolgens te belonen met bijvoorbeeld een stuk ontspanning. Door het om te draaien en het stuk ontspanning voor de belangrijke actie te zetten, ontspan je in feite nooit, want je denkt doorlopend aan wat je nog moet doen, waardoor je uiteindelijk zwaar gestrest raakt. En dat is een gemoedstoestand die ik elke verslaafde, dus zeker ook mezelf, niet toewens. Want daar komt alleen maar rottigheid van. Uitstellen kost bakken vol energie, terwijl je in feite niets uitvoert. Wat kunnen we eraan doen? Het zou mooi zijn als we dat uitstelgedrag zouden kunnen uitstellen, maar zo werkt het helaas niet.
Piers Steel, een Amerikaanse psycholoog en schrijver van het boek Uitstelgedrag, meent dat we belangrijke goals zo duidelijk mogelijk moeten omschrijven in onze planning. Daarbij is het raadzaam om het doel onder te verdelen in hapklare brokken. ‘Het probleem met een goal,’ zegt hij, ‘is dat onze geest ons bij voorbaat vertelt hoe afschuwelijk het is om eraan te beginnen. Het is alsof je in een koud zwembad springt. De eerste seconden zijn verschrikkelijk, maar daarna voelt het geweldig. Dus noteer bijvoorbeeld niet: vandaag ga ik schrijven. Maar: om twee uur vanmiddag heb ik 500 woorden af. Hoe specifieker, hoe krachtiger.’ Het boek Uitstelgedrag (‘Het boek dat je van een nare gewoonte afhelpt’) en te bestellen op o.a. bol.com is wat mij betreft hét cadeau om aan jezelf te geven in 2019.
Ga ik morgen bestellen.
