Al 60 jaar ‘under control’: van krododillenpoep tot ‘de Pil’

Het Verhaal van de Dag neemt je vandaag 60 jaar mee terug in de tijd, naar 18 augustus 1960, toen in Amerika de eerste anticonceptiepil op de markt kwam. Reden genoeg om 18 augustus als ‘speciale dag’ op de kalender te plaatsen.

(tekst: Wim Meijer)

Deze uitvinding van de Nederlandse wetenschapper Max Salomon de Winter betekende een mijlpaal in de eeuwenlange grens- en cultuuroverschrijdende zoektocht naar een effectief middel waarmee zwangerschap kon worden voorkomen. Dè pil zou een direct effect hebben op de ontwikkeling van de wereldbevolking, op de economische ontplooiing van vrouwen en daarmee ook op de economie.

(Wikipedia)

Zo oud als de mensheid
Op zich is de zoektocht naar middelen om zwangerschap te voorkomen bijna zo oud als de mensheid zelf, alleen, gezien de huidige omvang van de mensheid, niet altijd succesvol gebleken. Toch waren de middelen ook niet altijd volstrekt zinloos. Althans, oordeel zelf:

• Al zo’n 2000 jaar voor Chr. vonden de Egyptenaren het eerste anticonceptiemiddel uit: een kegeltje gemaakt van granaatappelzaden en was, dat de eisprong waarschijnlijk voorkwam doordat granaatappels een natuurlijk oestrogeen bevatten.

  [caption id="attachment_69242" align="alignnone" width="1000"]
  
  

• Ongeveer 500 jaar later bedachten de Egyptenaren iets nieuws: voor seks te hebben, bracht de vrouw een mengsel in van onder andere krokodillenpoep. De geur zal niet echt romantiekbevorderend geweest zijn, maar de zuurgraad van deze uitwerpselen kan wel een zaaddodende werking gehad hebben.

  [caption id="attachment_69243" align="alignnone" width="1200"]
  
  

• In diezelfde periode hadden de Arabieren zo hun eigen ‘oplossing’: zij drenkten een tampon in Arabische gom en dadels. Daarmee werd de kans op zwangerschap verkleind, doordat Arabische gom zaaddodend is. Ook tegenwoordig wordt in zaaddodende middelen nog steeds Arabische gom verwerkt.
• Een wat radicalere methode werd gehanteerd in het oude China, waar de vrouwen kwik dronken om zwangerschap te voorkomen of te beëindigen, hetgeen uiteindelijk ook vaak ten koste ging van het leven van de vrouw.
• Wellicht minder efficiënt, maar ongetwijfeld minder schadelijk voor de vrouw, was de oplossing van sommige indianenstammen, die zwangerschap probeerden te voorkomen door het drinken van thee, getrokken van extracten van gedroogde zaadballen van een bever, waarmee tevens de beverstand werd ‘ingedamd’.

  [caption id="attachment_69244" align="alignnone" width="1200"]
  
  

• Vrouwenversierder Casanova, die met talrijke minnaressen seks had, had een eigen voorbehoedsmiddel: de citroen. Voordat zij geslachtsgemeenschap hadden, vroeg Casanova zijn minnares om een uitgeholde citroen in haar vagina aan te brengen. Deze uitgeholde citroen vormde zo een barrière, met een hoge zuurgraad.

Menstruatieklachten-epidemie
De introductie van de pil op de Amerikaanse markt gebeurde aanvankelijk heel voorzichtig. Organon, de fabrikant, vond het te riskant om het als voorbehoedsmiddel te introduceren (terwijl deze toch wel degelijk voor dat doel was ontwikkeld) en verkocht deze als zijnde een middel tegen menstruatiestoornissen. Dit had tot gevolg dat menstruatieklachten onder Amerikaanse vrouwen al snel epidemische vormen aannamen.

Je zou zelfs kunnen spreken van een pandemie toen in 1962 ‘de rest van de wereld’ volgde en de pil ook in Europa werd geïntroduceerd. Een ontwikkeling waar lang niet iedereen blij mee was. Vooral de rooms-katholieke Kerk bleek een hardnekkig tegenstander.

Dolle Mina's in 1973 voeren strijd voor 'de pil' (foto: Wikipedia - nationaal Archief)

De pil versus abortus
En ook in Japan liep men niet warm voor de pil, die hier dan ook pas in 1999 werd gelegaliseerd. Terwijl nu in 2020 in Nederland 40% van de vrouwen de pil gebruikt, is dat in Japan slechts 2%. Daar staat tegenover dat Japan wereldwijd het hoogste percentage abortussen kent. De argumenten tegen de pil lijken dan ook zeker niet van morele aard. Vermoed wordt dat het vooral de artsen zijn die het gebruik van de pil zoveel mogelijk proberen te ontmoedigen, omdat abortussen voor hen een grote bron van inkomsten vormen.

100 miljoen pilgebruiksters
Van de wereldwijd 1,2 miljard getrouwde of seksueel actieve vrouwen gebruiken nu ongeveer 100 miljoen de pil. Dat is ongeveer 8%. Of de uitvinding van de op 8 maart 2012 overleden Max de Winter (91) de wereld nog verder zal veroveren of dat het bij die 8% zal blijven, is de vraag. Want, terwijl veel landen ook nu blijkbaar nog niet klaar zijn voor de pil, worden er ook steeds weer nieuwe anticonceptiemiddelen ontwikkeld, waardoor er steeds minder reden zal zijn om voortijdig de kerk te verlaten.