Rijdt er een engeltje op je schouder mee? Dan is dit de dag om die in ’t zonnetje te zetten!

We vieren zo door ’t jaar heen heel wat feestjes. Zeg maar gerust: iedere dag van ’t jaar is wel een ‘Dag van … iets’. Maar die van vandaag is wel een heel bijzondere. Op 2 oktober wordt namelijk het ‘Feest van de Heilige Engelbewaarders’ gevierd. Als sinds 1883 is dat een erkende Katholieke feestdag. Het is de dag waarop dat persoonlijke engeltje, dat volgens de katholieke leer continu op je schouder meelift en jou veilig door het leven loodst, in het zonnetje wordt gezet.

Ik ben er helemaal mee groot gegroeid: dopen, Eerste Communie, Vormsel, Plechtig Aannemen, negen Eerste Vrijdagen, biechten en beschermengeltjes. En ik kan er niet omheen: Ze vormden stuk voor stuk bakentjes van veiligheid in mijn jonge leventje. Bakentjes waar ik nu, gerijpt of beschadigd door het leven, over moet nadenken en waar ik maar al te graag in geloof, maar waarbij mijn twijfels mij vaak in de weg

Soms zou ik dat kinderlijke vertrouwen wel terug willen pakken; onbevangen vertrouwen in wat moeder vertelde voordat ik ging slapen. Bakentjes van veiligheid dus, dat waren ook die beschermengeltjes. Ik zie nog het schilderij (lees: reproductie) boven mijn bedje met daarop een moeder, gebukt over een kindje, met aan alle kanten om haar heen engelengezichtjes die van achter blauwgetinte gordijnen op het kindje neerkeken. Ik weet nog goed hoe ik onmiskenbaar mijn moeder herkende in de vrouw op het schilderij. En het kon dan ook niet anders dan dat ik dat kindje was. Voor het slapen gaan keek ik altijd op naar het schilderij terwijl mijn moeder, samen met mij, dat rijmpje opzei:

Daarna kon de nacht gewoon niet meer fout gaan. Grenzeloos vertrouwen, waar ik nu, in al mijn volwassenheid, vaak met weemoed naar terug verlang.

Vandaag is het dus het 'Feest van de Heilige Engelbewaarders’. Al vanaf de 15e eeuw kennen de katholieken een verering van het 'beschermengeltje’. De eerste bekende viering dateert al van het jaar 1518 toen in het Franse departement Aveyron het feest werd ingesteld op voordracht van Francois d'Estaing. Aanvankelijk werd het feest gevierd op 1 maart. Dat veranderde toen in de tweede helft van de 17e eeuw Paus Clemens X het feest verschoof naar 2 oktober. Het was uiteindelijk zijn opvolger, Paus Leo XIII, die de viering in 1883 als erkende feestdag opnam op de Katholieke kalender.

Voor wie niet thuis is in de katholieke leer een kleine uitleg: Het woord 'engel’ komt van het Latijnse woord 'angelus’, wat 'boodschapper’ betekent. In de Bijbel hebben engelen dan ook vaak de rol van boodschappers en helpers van God. Ze komen naar de mensen met boodschappen van God, om te waarschuwen of om te helpen bij problemen. Sommige van die engelen nemen een bijzondere plaats in en kunnen worden opgeroepen bij specifieke problemen. Dan heb ik het over 'aartsengelen’. Daarnaast heeft ieder mens ook een persoonlijke beschermengel: een engelbewaarder die je beschermt en je helpt door je hele leven.

Afhankelijk van òf men gelooft en wàt men gelooft, kijkt iedereen anders aan tegen engelen. Veel mensen ervaren steun aan hun geloof in engelen en doen kracht op uit 'engelenmeditaties’. Anderen halen hun schouders er over op en hechten er weinig geloof aan. Toch blijkt dat het geloven in engelen helemaal niet verkeerd is. Wetenschappelijk onderzoek heeft namelijk aangetoond dat engelbewaarders helpen om ongelukken te voorkomen.

Een aantal jaren geleden heeft een team van Canadese psychologen onder leiding van prof. David Edkin van York University een onderzoek gedaan onder 200 hoger opgeleide mannen en vrouwen (leeftijd: van jongvolwassenen tot 85 jarigen). Van hen gaf ruim 45 procent aan te geloven in een 'persoonlijke geest of bovennatuurlijke kracht die over hen waakt’. Driekwart van hen zei ook te communiceren met de veronderstelde beschermengel en geloofde dat die daadwerkelijk zou ingrijpen als het nodig was.

Vervolgens deden de onderzoekers een experimentje waarbij de ondervraagden onder meer moesten aangeven in hoeverre ze dachten dat harder rijden dan de snelheidslimiet op een slingerweg gevaarlijk was. Wat uit het experiment bleek was dat de ‘gelovige’ ondervraagden meer het gevaar onderkenden dan de ‘niet-gelovigen’ en zij zich in het dagelijks leven voorzichtiger gedroegen en minder ongelukken veroorzaakten.  

“Het lijkt erop dat degene die de wereld als een gevaarlijke plaats ervaart vaker gelooft in een beschermengel en dat de 'vermeende engel op de schouder’ omgekeerd veel krediet krijgt voor het uitblijven van ongelukken. Het is een zichzelf versterkend geloof”, aldus Edkin.

Waar de waarheid ligt? Wie het weet mag het zeggen. Maar dat blijkbaar het fenomeen ‘engel’ alleen maar positiefs brengt, daar lijkt niemand omheen te kunnen. Ik kies dan ook voor de veiligste weg en vier vandaag vol overtuiging het ‘Feest van de Heilige Engelbewaarders’.