MARS – Vandaag 16 jaar geleden, op 23 januari 2008, kopten de internationale kranten het planeetoverschrijdende nieuws: Er is leven op Mars! En niet zomaar een béétje leven. Nee, het was Bigfoot in eigen persoon die van achter een Martiaanse rotspartij tevoorschijn was gesprongen. Het bewijs, geleverd door het NASA-speeltje Mars-Rover Curiosity, werd groot vermeld in The Sun, de Metro en the Daily Express.
(tekst: Wim Meijer)
Bigfoot blijkt Smallfoot
Dat de conclusie van deze Engelse media een beetje kort door de bocht was, werd al snel duidelijk. De foto die als ‘bewijsstuk’ was gepubliceerd was een uitsnede uit een veel grotere foto van NASA. Toen andere media de totale foto plaatsten kon iedereen zien dat Bigfoot, ten opzichte van wat verder op de foto stond, wel een heel erg klein ‘Bigfootje’ was. Zeg maar gerust een ‘Smallfootje’. Uiteindelijk bleek Bigfoot niets anders dan een steen en moest Mars het dus voorlopig en nog steeds zonder leven stellen.
‘Gezichtsverlies’ voort Mars
Het was overigens niet de eerste keer dat er leven werd vermoed op de rode planeet. Eerder gebeurde dat op 25 juli 1976. Toen maakte de Mars explorer Viking Orbiter One een foto van het Marsoppervlak, waarop onmiskenbaar het gezicht van een mens was te herkennen. Publicatie van de foto door NASA leidde tot wereldwijde opschudding. Volgens wetenschapsjournalist Richard Hoagland zou het ‘Gezicht op Mars’ het bewijs vormen voor een vroegere beschaving op de Rode Planeet.
In 1998 maakte de Mars Global Surveyor echter een einde aan de illusie. De ruimtesonde maakte een vlucht over de Cydonia Regio en maakte haarscherpe foto’s van ‘The Mars Face’. De onbewerkte beelden werden direct doorgeplaatst naar Internet. En zo kon iedereen op aarde op getuige zijn van het ‘gezichtsverlies’ van Mars. De foto’s gaven precies datgene weer wat NASA al jarenlang wist, namelijk dat ‘The Mars Face’ niets meer was dan een rotsformatie, waarmee de stelling Hoagland naar ‘Hoax’-land werd verwezen.
Die overtuiging zou blijven bestaan tot 1998. In april van dat jaar maakte de ruimtesonde Mars Global Surveyor een vlucht over de Cydonia Regio en maakte haarscherpe foto’s van ‘The Mars Face’.
Met het verbeteren van de apparatuur verdween ‘het gezicht’ (foto’s: Wikipedia)
Hoe het mogelijk is dat zoveel mensen zich hebben laten misleiden en meenden in het Marsoppervlak een mensengezicht te herkennen kan worden verklaard uit een bekend fenomeen in de psychologie, ‘pareidolia’ genaamd. Het is de neiging van mensen om herkenbare patronen, en dan vooral gezichten, te zien in willekeurige schakeringen zoals wolken, duinen, bomen, zand, koffiedrab en natuurlijk ook bergen op Mars. In het dagelijkse leven is het een handige eigenschap van de hersenen, waardoor we geen haarscherp beeld van iets nodig hebben om toch een beeld te herkennen.
Meer ‘verschijningen’ op Mars
En diezelfde pareidolia zorgt er dus voor dat, bij de aanblik van Mars, onze fantasie met ons op de loop gaat. Want het Bigfoot en het ‘marsgezicht’ staan niet op zichzelf. Dat bleek nog in 2011 toen mensen aan de hand van beelden van Google Mars meenden Mahatma Gandhi te herkennen, inclusief snor en kaal hoofd.
Ma(rs)hatma Gandhi (foto’s: Google mars / Wikipedia)
Google Faces
Overigens hoeven we niet persé naar Mars te gaan om gezichten in het oppervlakte te herkennen. Ook ons eigen aardoppervlak zit er vol mee. Dat blijkt uit het programma ‘Google Faces’ dat is ontwikkeld door een Duits designbureau, en dat de aarde afstroopt op zoek naar ‘gezichten’ in het landschap. Zoals onderstaande foto’s aantonen werkt ’t perfect, al moet ik constateren dat sommige gezichten ‘geen gezicht’ zijn.
De ‘gezichten’ van de Aarde volgens Google Faces
