De tentoonstelling Piet Boendermaker – Mecenas van de Bergense School geeft een mooi beeld van de opkomst en ondergang van de befaamde kunstcollectie van deze verzamelaar. Te zien in het Stedelijk Museum Alkmaar van 21 februari tot en met 25 oktober.
Het museum aan het Canadaplein heeft de grootste collectie Bergense School in Nederland. Veel van die stukken komen uit de collectie van Piet Boendermaker. Hoogste tijd om te laten zien wie dat was en wat hem dreef. Natuurlijk wordt het verhaal omlijst met representatief werk van zijn belangrijkste protegés en kunstvrienden als Gestel, Sluijters, Colnot, Filarski, Wiegman, Van Blaaderen en Kuijten. Daarbij gaat het om portretten, landschappen en stillevens uit de periode 1910-1940.
Kunstliefhebber Piet Boendermaker (1877-1947), telg uit een welgestelde familie en werkzaam op het makelaarskantoor van zijn vader in Amsterdam, ontmoet in 1909 avant-garde kunstenaar Leo Gestel. De twee raken bevriend en Gestel introduceert Boendermaker bij zijn vrienden Jan Sluijters, Gerrit van Blaaderen, Else Berg en Samuel (Mommie) Schwarz.
In 1910 geeft Boendermaker Gestel de opdracht zijn familie te portretteren. Op de exposities van de Hollandsche Kunstenaarskring en Het Signaal koopt Boendermaker zijn eerste moderne kunst. Leo Gestel en later Toon Kelder adviseren Boendermaker gedurende zijn mecenaat bij zijn aankopen. In 1924 is zijn kunstcollectie op haar hoogtepunt en omvat bijna 2500 werken.
Gevoel
Piet Boendermaker was geen theoreticus, hij verzamelde op gevoel schilderijen van Bergense School-schilders als Arnout Colnot, Dirk Filarski, Leo Gestel, Matthieu Wiegman en vele andere, vooral jonge getalenteerde schilders. Piet schroomt niet een heel atelier leeg te kopen; hij betaalt de kunstenaars dan via een maandelijkse toelage. Zijn manier van verzamelen op basis van vriendschap maakt dat sommigen zijn collectie eenzijdig vonden. Schilders storen zich aan het percentage minder goed werk. De tentoonstelling in Stedelijk Museum Alkmaar geeft een beeld van zijn eigenzinnige verzamelwijze.
In de jaren dertig slinkt het familiekapitaal en komt er een einde aan zijn verzamelwoede. Hij verkoopt zijn antiek om toch zo lang mogelijk zijn geliefde kunstenaars te kunnen steunen; ook betaalt hij de kunstenaars met antiek. Na de oorlog in 1947 moet Boendermaker noodgedwongen een deel van de collectie te koop aanbieden tegen te lage prijzen.
Het werk van de Bergense School ligt niet meer goed in de markt. Hij maakt dit niet meer mee, want hij overlijdt op 2 februari van datzelfde jaar. Eind jaren vijftig, na het overlijden van zijn vrouw Marie Boendermaker, wordt de rest van zijn collectie geveild. Stedelijk Museum Alkmaar weet dan veel topstukken te kopen en legt daarmee de basis voor zijn collectie Bergense School. Met foto’s, brieven, tekeningen en schilderijen wordt in de tentoonstelling een beeld geschetst van de op- en ondergang van Boendermakers befaamde kunstcollectie.
Op aanvraag zijn er rondleidingen door de tentoonstelling mogelijk en er worden schrijfworkshops en lezingen georganiseerd. Kijk binnenkort voor alle informatie op www.stedelijkmuseumalkmaar.nl .
Van Blaaderen
Vanaf februari volgend jaar staat er in Stedelijk Museum Alkmaar een tentoonstelling gepland over het werk en leven van Gerrit van Blaaderen (1873-1935). Van Blaaderen was een van de belangrijkste kunstenaars van de Bergense School, promotor van de moderne kunst en richtte samen Leo Gestel in 1913 de Hollandsche Kunstenaarskring op. Te zien vanaf 27 februari 2016.
Kranenburgh, culturele buitenplaats in Bergen, besteedt vanaf begin mei van dit jaar in de tentoonstelling Manifesten tevens aandacht aan Boendermaker en zijn collectie. Bij uitgeverij Waanders & de Kunst verschijnt een publicatie over Boendermaker, geschreven door Piet Spijk.
