Wie schoot NS-machinist Brands dood?

NS-station Alkmaar: hier ging Brands dood tegemoet.
NS-station Alkmaar: hier ging Brands dood tegemoet.
Foto: Google Image

Fabian Brands (30) werd in de nacht van 10 op 11 januari 2001 vermoord in Alkmaar. Een afschuwelijk misdrijf, dat ook na veertien jaar niet is opgelost. Grote vraag: wie had er belang bij de dood van de NS-machinist?

Door Arno Ruitenbeek

Een dodelijk schot door het hoofd maakte een eind van het leven van Brands (van 23 juli 1970). Als een zaak mysterieus genoemd mag worden, dan is het wel deze. Dat begint al voor de moord, in de nacht van 10 op 11 januari 2001 in de Spoorstraat, Alkmaar. De Alkmaarse machinist, heeft late dienst op trein nummer 4774. De stoptrein Alkmaar-Amsterdam CS. Een onbekend gebleven collega neemt, tegen de regels van het spoorbedrijf in, om 22.50 uur op Amsterdam-Sloterdijk de laatste rit naar CS over. Fabian stapt op de intercity naar Alkmaar.

De spoorwegpolitie zal na de tijd tegen de weduwe Angelique Noordberger volhouden dat ze talloze oproepen via de beschikbare interne kanalen hebben gedaan om de collega te vinden, zonder gevolgen (straf voor overtreding van de regels) en desnoods anoniem, maar dat dit niet is gelukt. Angelique heeft van andere NS’ers echter gehoord dat er in het bedrijfsblad een keer een oproepje heeft gestaan, en dat daar niets over anonimiteit in stond.

Gelogen

Waarom wordt daar over gelogen? Wat is er waar van het gerucht dat de ex-marineman, die in Den Helder de drank en drugs omarmde, contacten aanhield met het drugsmilieu in de marinestad en voor hen over het spoor cocaïne vervoerde? Is dat onderzocht en wat heeft dit opgeleverd?

Brands komt door de onverwachte aflossing niet na middernacht, maar al tegen half twaalf aan in Alkmaar. Hij gaat niet naar huis, in de wijk Koedijk, maar bezoekt eerst tapasbar Don Quijote aan de Gedempte Nieuwesloot. Als die zoals te doen gebruikelijk om 24 uur sluit, gaat hij met Frits*, medewerker van de tapasbar, op kroegentocht. Eerstvolgende stop is De Notaris (nu Mojo’s) aan het Waagplein. Rond 1.30 uur belanden ze bij ’t Kantoor op het Verdronkenoord, om terug te keren naar het Waagplein voor een afzakkertje in Berry’s.

Het Waagplein.
Het Waagplein.

2.30 uur stapt Fabian op zijn fiets en verdwijnt in de nacht. Een half uur later maakt een welgemikte kogel in de Spoorstraat een eind aan het leven van de vader van Jimi-Dean en stiefvader van de drie kinderen van Angelique. Die blijft zitten met deze puzzel: ,,Net als in de dagen voor zijn dood had Fabian me opgebeld van zijn werk met de mededeling: ‘Ik ben zo moe’. Maar eerder volgde daar altijd op dat hij wat later zou thuiskomen, nu zei hij: ‘Ik zal blij zijn als ik straks weg mag’. En dan ga je vreselijk stappen, waar je anders niet veel om geeft, nota bene met iemand als Frits, die er trots op is dat hij twee beruchte criminelen uit Den Helder tot zijn vrienden mag rekenen?”

Angelique geeft toe dat ze Fabian de avonden voor de ‘wisseltruc’ nooit heeft gevraagd waarom hij later thuis kwam dan gewoonlijk. ,,Hij hield er niet van als je hem controleerde en ik ben nogal naïef, en goed van vertrouwen.”

Gekker

Het wordt nog gekker. De laatste die Fabian levend heeft gezien, is Frits. In een eerste verklaring bij de politie vertelt hij dat hij om 2.45 uur afscheid van Fabian heeft genomen en om 3.10 uur thuis was, op de Mient (tussen Waagplein en Verdronkenoord). Het is hooguit tien minuten fietsen van Spoorstraat naar de Mient. ‘We hebben een verdachte’, zeggen u en ik. Maar de recherche in de kaasstad niet. Pas na vijf weken, waarin Frits van alles heeft kunnen doen om bijvoorbeeld sporen uit te wissen, dwaalsporen te leggen, of een alibi te construeren, wordt de horecamedewerker opgepakt op verdenking van betrokkenheid bij de moord.

Om drie dagen later te worden vrijgelaten, voorgoed. Want volgens de politie heeft de man een sluitend alibi: zijn wekker staat altijd tien minuten voor. Bij thuiskomst om 3.10 uur is het feitelijk 3 uur, dus kan hij de moord niet hebben gepleegd. Dat Frits’ vriendin het verhaal over de tien minuten voor lopende wekker bevestigt, is nog logisch. Dat haar ouders daar ook een eed op zweren, lijkt een opzetje.

Het zoveelste mysterie: Angelique krijgt uit diverse betrouwbare bronnen schokkende feiten te horen over Frits. ‘Hij zou in grote geldnood zitten. Een intieme relatie hebben aangeknoopt met een pedoseksueel, die hem betaalt voor het verlenen van allerhande diensten. Hij wordt bovendien verdacht van een inbraak in restaurant De Nachtegaal aan de Langestraat (in het centrum van Alkmaar)’.

“Tenslotte blijkt-ie een strafblad te hebben”, aldus Angelique. De recherche ontkent hardnekkig, schermt met privacy maar moet uiteindelijk toegeven dat Frits in 1998 is veroordeeld voor brandstichtingen in de wijk Bergermeer, waar zijn ouderlijk huis staat. Hij moet van de rechters in psychotherapie om zijn agressie onder de knie te krijgen. De neurotische, contactarme Alkmaarder wordt driftig als hij onder druk staat of te veel drank op heeft.

Maar hij is geen verdachte in de moordzaak-Brands. Er zijn helemaal geen verdachten, zelfs. Ja Angeliques ex, die een ‘moeizame relatie’ met zijn opvolger zou hebben. Maar niemand die deze theorie langer dan een half uur serieus neemt.

Verstoken

De jaren verstrijken. Angelique blijft verstoken van informatie van de zijde van politie en openbaar ministerie. Dan is het begin 2005, nog enkele dagen te gaan en dan wordt herdacht dat Fabian vijf jaar eerder werd doogeschoten. Via schrijver dezes verneemt Angelique tot haar verbijstering dat het doodgelopen onderzoek heropend is.

Een nieuwe officier van justitie doet wat haar voorganger lelijk heeft laten zitten: onderzoek naar DNA-sporen op de sigarettenpeuken die op de plaats delict zijn gevonden. (Aanvankelijk zijn die peuken genegeerd, omdat ze niets met de zaak te maken zouden hebben. Maar ja, bij gebrek aan ander bewijsmateriaal…) Na een week kan ook dit sprankje hoop bij de vuilnisbak. Het onderzoek naar DNA op de peuken is negatief.

Het OM ‘ziet vooralsnog geen aanleiding de zaak te heropenen’. Ondanks de vele ontwikkelingen in DNA-onderzoek waardoor andere oude moorden alsnog worden opgelost. Dit is de reactie van de woordvoerder: ,,Het DNA heeft geen hit opgeleverd met de DNA-databank. Overigens staat ook niet vast dat het DNA-spoor daadwerkelijk van de dader is. Er is namelijk meer aan peuken en dergelijke gevonden op de plaats delict. In de loop der jaren zijn een paar keer nieuwe aanwijzingen nagelopen, maar dat heeft tot op heden nog niet geleid tot de oplossing. Als er nieuwe informatie binnenkomt zal het onderzoek vanzelfsprekend verder gaan. De zaak-Brands blijft op de lijst van cold cases staan.”

* De volledige naam van de toenmalige verdachte is bij de redactie bekend.

DNA.
DNA.

Cookieinstellingen