Jaap van der Heiden werd vandaag precies 22 jaar geleden vermoord. Aan de deur van zijn fraaie grachtenpand aan het Luttik Oudorp 109 was een bomtas bevestigd. De politie wist nota bene dat de Alkmaarse drugsbaron op de nominatie stond voor een afrekening. De dader(s) zijn echter nooit bestraft.*
Jacobus Adrianus van der Heiden, geboren op 11 maart 1946 in Amsterdam, ontpopt zich tot ondernemer met ruime opvattingen. Hij handelt in textiel in Den Helder en Alkmaar. Drijft met zijn vrouw – een vroegere schoonheidskoningin – een strandtent en bekostigt zijn uitbundige levensstijl met de smokkel van hasjiesj.
Als zijn echtgenote genoeg heeft van zijn steeds duisterder praktijken en hem in 1985 verlaat, neemt zijn carrière in de onderwereld een grote vlucht. Jaap van der Heiden wordt de ‘chef laden en lossen’ van topcriminelen als Henk Rommy alias De Zwarte Cobra, Sam Klepper en John Mieremet ook wel bekend als Spic & Span en de ‘Deltagroepering’ rond Etienne Urka, pornokoning ‘Dikke Charles’ Geerts, Jan ‘De Snor’ Femer en Mink Kok. Onthoud beide laatste namen.
IRT
Deze misdaadondernemingen baren de autoriteiten grote zorgen. Ze besluiten hard op te treden. We spreken van eind jaren tachtig als voor de strijd tegen drugs de interregionale rechercheteams (IRT’s) in het leven worden geroepen. De teams opereren volgens de methode: met kleine vissen vang je grote vissen.
Onder de toenmalige minister van justitie Hirsch Ballin zien ook de criminele burgerinfiltranten het levenslicht. Boeven, die tegen een beloning hun collega’s en bazen willen verraden. Om ervoor te zorgen dat de top van de georganiseerde misdaad geen argwaan krijgt terwijl ze ‘in kaart wordt gebracht’, moet het spel zo goed mogelijk worden gespeeld. Drugs van dekmanteloperaties (dus onder regie van de overheid) worden niet onderschept maar doorgelaten, de infiltranten doen vol overtuiging mee. Anders gezegd: met toestemming van politie en justitie plegen ze misdrijven en verdienen ze een hoop geld aan de smokkel van de drugs.
Het IRT Noord-Holland/Utrecht dat de Deltagroep op de korrel neemt, heeft Van der Heiden als informant ingehuurd. Een groot geheim, ook voor de ‘gewone’ politie in Alkmaar die onderzoek doet naar een drugssmokkel waar Van der Heiden bij betrokken zou zijn. Het kost het IRT, dat zijn informant wil beschermen, de grootste moeite om ‘Alkmaar’ te laten stoppen met het gesnuffel.
Stekker
Met de grootst mogelijke tegenzin trekt de recherche in de kaasstad de stekker uit de videocamera, die ze tegenover het huis van Jaap aan het Luttik Oudorp heeft opgehangen.
Een actie met onverwacht grote gevolgen, blijkt op 10 april 1993.
Jaap, die een straf van een jaar uitzit voor hasjsmokkel, komt die zaterdag voor Pasen met proefverlof uit de gevangenis in Heerhugowaard thuis. Een vriend haalt hem en een bajesmaat op met de auto. Onderweg naar Alkmaar zien ze een paarse Golf VR6 met twee mannen er in. De bestuurder heeft een Zuid-Europees uiterlijk, mogelijk Joegoslavisch, de passagier heeft een telescoopkijker in de hand, aldus de bajesmaat. Kort bij Jaaps huis zien ze dezelfde Golf nog een keer, die tegen het verkeer in het Luttik Oudorp over rijdt.
Jaap stapt uit bij zijn huis en loopt de laatste meters over de gracht. Er hangt een rood-oranje boodschappentas aan de knop van de voordeur. Precies om 12 uur wil Jaap de deur opendoen en dan er is een enorme knal. Jaap wordt uit zijn schoenen geblazen. De zwaar gewonde drugsbaron blijft enkele meters verderop liggen.
De semtex in de tas is van afstand tot ontploffing gebracht. De dader heeft zich verschanst op het dak van een pan tegenover dat van Van der Heiden. Er is een mobiele telefoon gebruikt die in contact staat met het ontstekingsmechanisme die bij het explosief in de tas zit. Tot in de verre omtrek zijn de ruiten van de woningen gesneuveld. Enkele uren later overlijdt Van der Heiden in het ziekenhuis.
Het ligt in de lijn der verwachting dat de dader(s) bij bijvoorbeeld de bevestiging van de bomtas aan de deurknop haarscherp in beeld waren gebracht door de politiecamera aan de overkant. Dat ze waren opgevallen, op de momenten dat ze de situatie in ogenschouw namen. Helaas. De daders van de aanslag op Van der Heiden liggen nu op het kerkhof.
Fout
Verdachten zijn er genoeg. Want Van der Heiden heeft bosjes vijanden gemaakt. Mede door zijn toedoen lopen grote hasjtransporten over zee, in opdracht van Rommy en met geld van andere grote jongens als George Plieger, volledig fout. Jaap strooit met geheime informatie; schakelt een onbetrouwbare kapitein in, die geleend geld niet terugbetaalt aan de Juliët-bende, meedogenloze figuren uit Breda, en gebruikt een besmette boot, de Brittannia Gazelle. De gedupeerde criminelen willen letterlijk en figuurlijk afrekenen met de Alkmaarder die hen zoveel winst door de neus boorde.
Dan zijn er nog de Delta-jongens onder wie Mink Kok die in de gaten hebben gekregen dat Jaap met de politie samenwerkt om hun groep lam te leggen. Aan dit laatste scenario houden we ons maar in dit boek. Veel feiten en aanwijzingen spreken ervoor.
Zo wist de politie begin 1993 al dat de Deltagroep Jaap te grazen wilde nemen. De Haarlemse criminele inlichtingendienst (CID) die Jaap runt als IRT-informant, wordt op 10 maart van dat jaar getipt ‘dat Jaap in groot gevaar is’. Zonder over Jaaps ‘bijbaantje’ te reppen, wordt de boodschap aan de Alkmaarse CID doorgegeven met het verzoek Jaap te waarschuwen. Dat gebeurt. Echter, de verwachte aanslag in dat weekeinde 13 of 14 maart), heeft niet plaats.
Begin april komt een soortgelijke tip in Haarlem binnen. Volgens Haarlem hebben ze weer de collega’s in Alkmaar gebeld, maar weigeren ze daar actie te ondernemen. Frappant: tegenover de rijksrecherche zal de Alkmaarse sectie stiekem later verklaren dat ze niet voor de tweede keer zijn gebeld door Haarlem over een aanslag in het weekeind van 10 april 1993.
Golf
Rond de tijd dat de bom afgaat, zijn Mink Kok en zijn vrienden Jules Jie en Jan Femer volgens getuigen in Alkmaar. Zij zouden vanaf het bruggetje bij Jaaps huis hebben gekeken naar de explosie en de afloop.
Kok heeft of rijdt in een paarse Golf, Jie heeft verstand van explosieven. Femer en Jie zijn al vermoord, als Kok in 2005 wordt gearresteerd voor de moord op Van der Heiden. Samen met de ‘uitvoerder’ Ruski Rodgers staat hij in een slepend proces terecht bij de extra beveiligde rechtbank in Rotterdam. Niet voor de eerste en ook niet voor de laatste keer bedient het OM zich van dubieuze kroongetuigen. Hun leugens voorspellen een vrijspraak en die komt er op 20 juli 2007.
De zaak-Van der Heiden ligt nu op de doorzakkende plank met onopgeloste moorden. De speculaties over de daders en het motief gaan onverminderd door.
*Datzelfde geldt voor de moorden op Fabian Brands, Coen de Nijs, Jan Belt, Willem Wijker en Mark Kerssens. Wat mankeert er aan de recherche?
