Vandaag 50 jaar geleden, op 30 september 1968, verliet de eerste Boeing (Jumbo) 747 de hangar in het Amerikaanse Everett.
(Tekst: Wim Meijer)
De ‘City of Everett’, zoals het toestel gedoopt was, bleek een megasucces. In de halve eeuw die volgde gingen ruim een miljard passagiers met een Boeing 747 de lucht in, waarmee Jumbo uitgroeide tot het ‘trouwste beestje’ uit de luchtvaartgeschiedenis.
Overlast of gemak
Ongeveer letterlijk wonend onder de rook van Schiphol was ik wel wat gewend. Als de wind een beetje gunstig stond stokte de conversatie in de achtertuin ongeveer iedere tien minuten vanwege een overdenderende DC-8 of Boeing-707. Zo aan het eind van de zestiger jaren nam men het nog niet zo nauw met de geluidshinder van vliegtuigen. Niet dat ik daar nu echt onder gebukt ging. Als puber vond ik ’t eigenlijk wel interessant. En Schiphol ervoer ik meer als ‘leuk uitje en lekker dicht in de buurt’ dan als overlast. Daar kwam bij dat ik er ook praktisch voordeel aan beleefde. Mijn zes jaar oudere broer werkte bij de KLM en dat betekende dat niet alleen hij, maar ook ondergetekende gebruik mocht maken van ‘goedkoop vliegen’. Voor 25% van het normale vliegtarief lag de wereld binnen mijn bereik, en maakte ik kennis met het fenomeen ‘vliegangst’.
Gek op vliegen
Ondanks het feit dat iedere vliegreis voor mij weer een indrukwekkende expeditie is naar ver buiten mijn comfortzone, kom ik toch graag op Schiphol en blijven vliegtuigen mij boeien. Ik ben zogezegd ‘gek op vliegen’……. ik mag er graag naar kijken! Bijna dagelijks rijd ik over de A9 en de A5 en zie de vliegtuigen laag over mijn hoofd komen, opstijgen en landen. Ik hoor het loeien van de motoren bij het afremmen na de landing, ruik de geur van de kerosine (en vind dat nog lekker ook) en ben geneigd om met de auto midden op de A5 stil te blijven staan wanneer zo’n indrukwekkende Boeing-747 over het snelwegviaduct taxiet.
Eerste Boeing-747
Vooral heb ik dat bij die Boeing-747, tot voort kort het grootste passagiersvliegtuig ter wereld en al 50 jaar lang de “Koningin van de hemel” (bijnaam van de nieuwe Boeing-747-8) Want, hoewel het korter lijkt, is het al 50 jaar geleden dat op 30 september 1968 de eerste Boeing-747 “the City of Everett” uit de hangar rolde van de Boeing fabieken in Everett (Washington) De ‘lancering’ van de Boeing-747 (ook wel Jumbo Jet genoemd) betekende een nieuwe standaard voor commerciële lijnvluchten. Het toestel bood ruimte aan veel meer passagiers dan tot op dat moment mogelijk was geweest en voldeed daarmee aan de vraag van de luchtvaartmaatschappijen die rond 1970 geconfronteerd werden met een sterke stijging van het aantal luchtpassagiers.
Resultaat van 5 jaar inspanning
De ‘roll out’ van de eerste Boeing-747 was de resultante van ruim 5 jaar intensieve inspanningen van de Boeing Company. Vijf jaar, waarin 75000 ontwerpen werden getekend, een volledige fabriek werd gebouwd voor de bouw van de toestellen, schaalmodellen gedurende 15000 uur windtunnels werden getest, vijf prototypes werden gebouwd en waarmee vervolgens 1500 vlieguren werden gemaakt.
Terwijl Boeing aan de ene kant druk bezig was met de fysieke realisatie van de 747, draaide ook de ‘Sales’ op volle toeren. Al snel bleek dat de Boeing-747 het toestel was waar de luchtvaartmaatschappijen op hadden gewacht. In 1966 was Pan American Airways de eerste maatschappij die een bestelling plaatste voor 25 toestellen voor een totaalbedrag van 520 miljoen dollar. En nog maar 5 maanden later was de orderportefeuille al gestegen naar een bedrag van 1,8 miljard dollar. In die orderportefeuille ook een bestelling van de Nederlandse KLM voor 7 toestellen.
Mississippi luidt nieuw tijdperk KLM in
Nadat de “the City of Everett” op 30 september 1968 de buitenlucht had geroken, maakte deze in juni 1969 zijn opwachting in de Paris Air Show, om vervolgens op 21 januari 1970 zijn eerste commerciële vlucht te maken onder de vlag van vliegmaatschappij PanAm, van New York naar Londen.
Het grote moment voor de KLM kwam op 16 januari 1971, toen de eerste Boeing-747 van de ‘Koninklijke’, de PH-BUA Mississippi op Schiphol aankwam. Ook voor de KLM betekende dat een nieuw tijdperk, waarin meer reizigers per vlucht konden worden vervoerd. De tot dan toe door KLM gebruikte DC-8 bood plaats aan maximaal 189 passagiers. De Boeing-747 daarentegen, was ontworpen voor 524 passagiers. KLM beperkte zich overigens tot 350 passagiers, waardoor meer ruimte beschikbaar kwam voor bagage en ook ander vervoer, zoals post.
Jumbo ‘drinkt’ 12 liter per seconde
Nu, 50 jaar na dat gedenkwaardige moment in Everett, vinden we de aanblik van een Boeing-747 de gewoonste zaak van de wereld. Hoewel ik er zelf nog iedere keer door wordt getriggerd als die enorme ‘massa vliegtuig’ zich onttrekt aan de aardse aantrekkingskracht. Voor ‘vliegtechneuten’ zal het best de gewoonste zaak van de wereld zijn, maar ik blijf het een wonder vinden dat 442.000 kilo loskomt van de grond; een massa van 66000 kilo aluminium, bij elkaar gehouden door 3 miljoen klinknagels, aangestuurd door ‘stroompjes die hun weg zoeken door 274 kilometer bedrading, die op zich weer is weggewerkt in 8 kilometer leidingen.
En dan de brandstof: De 747 heeft een tankinhoud van 200.000 liter. En dat mag ook wel, want ‘Jumbo’ heeft behoorlijke dorst: alleen al bij het taxiën gebruikt hij 69 liter kerosine per minuut. Gedurende de start pakt ie maar liefst 12 liter per seconde. En als het beestje eenmaal in de lucht hangt drinkt ie gestaag 229 liter per minuut. Kijk, dat is nog eens lekker Airmiles sparen!
Inmiddels lijkt de luchtvaart weer een nieuwe periode in te gaan. Nòg grotere toestellen dienen zich aan en misschien is Jumbo straks, naast toestellen als de Airbus A380 (goed voor ruim 850 passagiers) slechts het ‘kleinste jongetje van de klas’. Maar dan wel een die met een productie van in totaal 1435 toestellen het best verkochte passagiersvliegtuig aller tijden is geworden.
